Joxe Azurmendi idazle eta pentsalariak 'Hizkuntza, nazioa, estatua' saiakera plazaratu du. Euskal Herriko nazioa berregin beharrean dagoela uste du, eta uste du horretarako  ezinbestekoa dela euskara berrindartzea, zeren, haren iritziz, euskal estatua lortzeko bidean hizkuntza ez da traba, baizik eta kontrakoa. 

‘Pentsamenduaren historia Euskal Herrian. Eskolaren eta gogoetaren lana gizaldiz gizaldi’ liburuan jaso du Joxe Azurmendi filosofoak euskal pentsamenduaren historia. Erdi Aroan hasi eta XX. mendearen atarira artekoak josi ditu bertan. Aurrez inoiz egin gabeko prestatze lan bat da. Euskal Herriko historia politikoan bezala, ekarri intelektualean ere etenaldiak izan dira ezinbestean.